Birol BOZKURT
Dünya piyasalarında gözler büyük merkez bankalarında. Beklentilerin önemli bir kısmı satın alınsa da Fed, BoJ, ECB, BoE, hatta Çin Merkez Bankası PBCB’nin atacağı adımlar bundan sonra küresel çapta faiz dengesinin nereye geleceğini belirleyecek ve bu hane halkından şirketlere kadar tüm borçlanma piyasalarını etkileyecek. Fed’in faiz indireceği, BoJ’un faiz artıracağı bir dünyada diğer likidite hamleleri de önemli. Bu arada iç piyasada ise TCMB’nin bu ay faizini değiştirmese de PPK metninde yatırımcılar gelecek döneme ilişkin şifre arayacak.
Dünya merkez bankalarının atacağı adımların Türkiye’yi nasıl etkileyeceği konusunda görüşlerine başvurduğumuz DÜNYA Yazarı Ekonomist Şevket Sayılgan, Türkiye’nin atacağı adımlarla dünyada oluşabilecek bol para döneminden en iyi şekilde istifade etmesi gerektiğini söyledi. Sayılgan, “Yürütülen ekonomi politikalarına ek olarak yapısal reformlar ve maliye politikaları ile desteklenen bir yol izlenmesi gerekiyor. Fed ve ECB’nin faiz indirmeye başladığı bir dönemde ucuz para gidecek yer arar. Doğal olarak Türkiye bu adreslerin başında geliyor. Ancak zamanından önce yapılacak bir faiz indirimi ve yanlış adımlar bu fırsatı kaçırmamıza neden olabilir” diedi.
Eylül ayı merkez bankalarının sınav ayı olacak. 18 Eylül’de Fed’in faiz indirimine kesin gözüyle bakılırken, indirim oranı hala tartışma konusu olmaya devam ediyor. CME anketi üzerinden ihtimallerin dağılımına baktığımızda cuma günü 25 baz puanın ihtimali yüzde 67 iken 50 baz puanın ihtimali yüzde 33 idi.
Dün öğlen saatlerinde ise dağılım 25 baz puana doğru yoğunlaşmaya başladı. yüzde 75 ihtimalle 25 baz puanlık bir indirim beklenmeye başladı. Uzmanlar 25 baz puanlık faiz indiriminin fiyatlara girdiğini ve kararın piyasalarda bir etki yaratmayacağı görüşünde.
BofA, Fed’den her ay 25 baz puan indirim bekliyor
Bank of America’nın araştırma bölümü Fed’in Eylül toplantısından başlayarak her toplantıda 25 baz puanlık faiz indirimi yapmasını bekliyor. BofA Research yayınladığı rapora göre Fed, Mart 2025’ten itibaren ise her çeyrek dönemde 25 baz puanlık faiz indirimine yöneleceğini öngördü. Fed 17-18 Eylül’de yapılacak FOMC toplantısının ardından 6-7 Kasım’da ve 17-18 Aralık tarihlerinde toplanacak.
BoJ, bu yılsonuna kadar tekrar faiz artırabilir
Temmuz ayında sürpriz şekilde politika faizinin yüzde 0,25’e çıkaran Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ), bu ayki faiz kararını 20 Eylül’de açıklayacak. Japonya Merkez Bankası, Başkanı Kazuo Ueda 17 yıl sonra gelen faiz artırımının ardından veriler tahminler doğrultusunda gerçekleşirse artışlara devam edeceklerini söyledi. Ueda, BOJ’un Temmuz ayı politika kararını ekonomi ve maliye politikası paneline açıklamak için Salı günü hükümetin belgeyi sundu. Belgeye göre Ueda temmuzdaki artıştan sonra reel faizlerin önemli ölçüde negatif olmaya devam etmesi nedeniyle ekonomik ortamın genişleyici olduğunu belirtti. Notta fiyatlardaki yukarı yönlü risklere bağlı olarak faiz artırımına gidildiği kaydedildi.
Japonya’nın mali denetim kurumu Finansal Hizmetler Ajansı’nın eski yöneticisi Tomoka Amaya, son dönemde piyasalarda yaşanan çalkantıların kalıcı bir etkisi olmadığı için BOJ’un yıl sonuna kadar faiz oranlarını yeniden artırabilecek durumda olduğunu söyledi. Amaya, “Piyasa son bir, iki ayda bir miktar türbülans yaşamış olsa da piyasalarda bir güven kaybı olduğunu düşünmüyorum” dedi.
ECB’den faiz indirimi bekleniyor
Haziran’da 5 yıl aradan sonra ilk faiz indirimine giderek üç temel politika faizini 25 baz puan düşürmesinin ardından temmuzda faiz oranlarını değiştirmeyen Avrupa Merkez Bankası (ECB), para politikası kararını 12 Eylül’de verecek. Avrupa Merkez Bankası, Fed’in kararından önce yeni bir indirim daha yaparak bu yılki ikinci indirimini yapması bekleniyor. Uzmanlar ECB’nin faiz indirimlerine aynı sıklıkla devam etmesini bekliyor.
BoE indirime devam edecek mi?
Geçen ay politika faizini beklentiler dahilinde 25 baz puan indirerek yüzde 5’e düşüren ve Mart 2020’den beri ilk kez faiz indirimine giden İngiltere Merkez Bankası (BoE), eylül ayı para politikası kararını 19 Eylül’de verecek. BoE, sıkılaşma döngüsüne Aralık 2021’de politika faizinde 15 baz puan artışla başlamış ve faizi yüzde 0,25’e yükseltmişti. Faizi 2022’de üst üste dört kez 25’şer baz puan yükselten BoE, 2022’nin ikinci yarısındaki artışlarla politika faizini yıl sonunda yüzde 3,50’ye çıkarmıştı. BoE’nin sıkılaşma adımları 2023’te de devam etmiş ve banka 2023’teki ilk 5 toplantısında da politika faizini yükselterek yüzde 5,25’e taşımıştı.
TCMB’nin PPK metninde faiz indirim sinyali aranacak
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Eylül ayı faiz kararı 19 Eylül 2024 tarihinde açıklanacak. TCMB’nin son aylarda faiz oranlarını sabit tutma eğiliminde olduğu göz önüne alındığında, bu ayki kararın da benzer şekilde olması bekleniyor. Ancak, küresel piyasalardaki gelişmeler ve enflasyon verileri, TCMB’nin kararını etkileyebilir. Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine ne zaman başlayacağına yönelik bir sinyal verip vermeyeceği ise merak ediliyor. Uzmanlar Merkez’in olası bir erken faiz indirimine karşı uyarırken, TCMB’nin likiditeyi sıkılaştırma politikalarına devam etmesi ve piyasadaki fazla Türk Lirası’nı azaltmaya yönelik yeni adımlar gelebileceğini söylüyor.
